Organisatie - Vereniging en Stichting

Jubilea!

Het IVN verjaart! In 2000 40 jaar, in 2010 50 jaar! En vele afdelingen vieren ook hun eigen jubileum! Maar naast geweldige zijn er ook zorgelijke ontwikkelingen.

Splitsing in Vereniging en Stichting

Het IVN is vanaf het begin voornamelijk een vereniging geweest van actieve vrijwilligers. Het administratieve werk werd in het begin gedaan door twee tot vier beroepskrachten (kantoor Herengracht).
Het IVN werd echter groter: meer vrijwilligers ontplooiden meer activiteiten. Er kwamen meer beroepskrachten ('professionals'). Die ondernamen tal van initiatieven, vaak ten goede van de vrijwilligers - maar niet altijd.
De belangen van vrijwilligers en beroepskrachten begonnen deels uiteen te lopen, en die afstand werd moeizaamer toen de subsidiestromen veranderden en verminderden.
Deze omstandigheden leidden tot een splitsing van het IVN in een Vereniging van Vrijwilligers en een Stichting van Beroepskrachten.

Overzicht van het splitsingsproces

1996 Gerard Jutten: "Wij vanuit het hoofdkantoor zijn voor de vereniging vooral een facilitair bedrijf." en: "Wij mogen het contact met de vrijwilliger niet verliezen".
1999 Het Ministerie van LNV verandert de subsidiesystematiek, de structurele subsidie werd vervangen door projectsubsidies. Gevolg: grotere financiële onzekerheid.
1999 Binnen het IVN hebben de eerste discussies plaats over de oprichting van een Stichting IVN voor de beroepskrachten. Men kon zo financiële risico's beperken en een eigen vermogen opbouwen.
2000 Besloten wordt tot nieuwe Statuten en Huishoudelijk Reglement voor zowel de Vereniging (van vrijwilligers) en de Stichting IVN (voor beroepskrachten).
2002 Er komt een nieuw strategisch meerjarenplan: het Doe-plan 2002+, waarin de voorgenomen herstructurering gerealiseerd moet worden.
2003 De notitie 'IVN, Uitwerking splitsing Vereniging en Stichting' verschijnt.
2003 De beroepsorganisatie van het IVN krijgt een nieuwe structuur. Tevens wordt de bestuursstructuur herzien.
2004 Effectuering: per 1 januari is de formeel-juridische splitsing een feit. Het project 'Eén IVN' gaat van start. Dit project beoogt de hechte samenwerking tussen de beroeps- en de vrijwilligersorganisatie.
2006 Het beleidsplan "IVN-Next! 2006+" wil een hecht fundament zijn voor het project 'Eén IVN', het samen optrekken van Vereniging en Stichting. Men wil dit ook meer in de afdelingen brengen. Kleine wijzigingen, onder andere in de formulering van de 'missie'.

 

  • Gerard Jutten
  • Waarom splitsing?
  • De Organisatie
  • Doeplan 2002+
  • Structuur
  • X-sluit

Gerard Jutten in 2000

Gerard Jutten, algemeen directeur van het IVN, 1993-2001.

Uit een interview met Gerard Jutten uit 2006 (M&N, herfstnummer):

  • "Wij vanuit het hoofdkantoor zijn voor de vereniging vooral een facilitair bedrijf. Wij zorgen voor de ondersteuning van het werk in het land ...."
  • "Wij mogen het contact met de vrijwilliger niet verliezen, maar het is wel begrijpelijk dat die helemaal niet zo'n belangstelling heeft voor 'Amsterdam'."
  • "Vrijwilligers zijn geen onbetaalde werknemers. Vrijwilligers doen het werk dat ze doen omdat zij het leuk en nuttig vinden. De 'sturing' van vrijwilligers is vooral een zaak van de vereniging zelf."
  • "De vrijwilliger betaalt minder dan 5 % van de totale begroting. Dat geld ontvangen we via de afdracht van de afdelingen. De rest halen we bij de ministeries (LNV, VROM), bij de provincies; krijgen we uit giften en donaties, en uit de verkoop van artikelen en uit projectsubsdies. Subsidies lopen terug, en dat moeten we opvangen willen we goede service kunnen geven."

In feite komt hier het onderscheid professioneel (Landelijk Bureau, Consulentschappen) versus vrijwilligers al duidelijk aan de orde.

Begroting 2003

Begroting (totaal) in 2003 (bedragen in €):

  • Totale begroting IVN: ca. 8,5 miljoen €
  • waarvan de Verenigingsbegroting bedroeg: ca. 0,6 miljoen €; en daarbinnen bedroeg de contributieafdracht 0,115 miljoen €.

Bron: 'Notitie Splitsing Vereniging en Stichting IVN', 2003.

Argumenten vóór de splitsing in Vereniging (vrijwilligers) en Stichting (Beroepskrachten):

  • Toenemende activiteiten búiten de vrijwilligersorganisatie. De beroepsorganisatie van het IVN heeft een grote ontwikkeling doorgemaakt. Met de komst van de Provinciale Consulentschappen is een lijn ingezet waarbij de beroepskrachten niet meer uitsluitend werken voor de IVN-vrijwilligers , maar ook steun en advies geven aan overheden, maatschappelijke organisaties etcetera.
  • Financiën. De bedragen gemoeid met de beroepsorganisatie belopen miljoenen. Het 'oude' IVN-bestuur, bestaande uit vrijwilligers, kon de verantwoordelijkheid hiervoor niet langer dragen. De risico's, te weten de financiële verplichtingen jegens de beroepskrachten, werden te groot. Een juridische scheiding in verantwoordelijkheden was nodig.
  • Veranderende subsidiesystematiek. In 1999 ging het ministerie van LNV over op een andere subsidiesystematiek. Structurele subsidie maakte plaats voor projectsubsidie. Activiteiten moesten in de vorm van projecten worden aangevraagd. Een belangrijk argument was dat de Vereniging zou moeten kunnen blijven bestaan als de subsidie grotendeels of zelfs geheel zou stoppen.
  • Meer ontplooiingskansen voor een meer zelfstandige beroepsorganisatie die zelf vermogen kon opbouwen.
 

Oktober 2000: De VR (VerenigingsRaad) nam enkele belangrijke besluiten.

Vereniging IVN

  • De Statuten en het Huishoudelijk Reglement voor de nieuwe opzet van de vereniging werden goedgekeurd.
  • De Vereniging huisvest de vrijwilligersorganisatie.
  • De VerenigingsRaad, die 50 leden omvatte, werd per 2001 omgezet in een Landelijke Raad (LR), waarin elk van de 12 districten (provincies) en de IVN-jongeren vertegenwoordigd waren met twee vertegenwoordigers. Deze 26 leden van deze LR vormden de Algemene Ledenvergadering van het IVN. Die stelde van de vereniging het werkplan en de begroting vast en benoemde het bestuur.

Stichting IVN - deze werd opgericht per 14 november 2000.

  • De statuten van de Stichting IVN werden goedgekeurd. Hierin werd de verhouding geregeld tussen de Stichting IVN en de Vereniging IVN.
  • In de stichting werden de werkzaamheden van de beroepsorganisatie ondergebracht.
  • Het bestuur van de vereniging benoemde het bestuur van de stichting (werd later de Raad van Toezicht, RvT).

2003: Wijzigingen en definitieve uitwerking

  • Het Bestuur van de Vereniging IVN bestaat uit maximaal 7 leden. Het Bestuur benoemt enkele leden van de RvT van de Stichting IVN.
  • De Raad van Toezicht op de Stichting IVN bestaat evenees uit 7 leden.
  • De algemeen directeur treedt op als (statutair) bestuurder van de Stichting IVN. Deze directeur is tevens qualitate qua algemeen directeur van de Vereniging IVN.
  • Verbondenheid: Na de splitsing blijft de Vereniging IVN op bestuurlijk niveau verbonden met de Stichting IVN.
    • De voorzitter en twee bestuursleden van de Vereniging zijn ook lid van de RvT van de Stichting.
    • Daarnaast worden drie RVT-leden benoemd op persoonlijk titel.(deskundigheid). Zij kunnen bijvoorbeeld afkomstig zijn uit kringen van de provinciale raden van advies.
    • Eén lid wordt op voordracht van de OR benoemd.
  • De Stichting IVN kan zelf vermogen opbouwen (wat het oude IVN niet kon!), welk vermogen dat tegenvallers kon opvangen. "Een wenselijk vermogen van de Stichting wordt geraamd op € 4 miljoen".

Het Doe-plan 2002+ zette de beleidslijnen uit voor de jaren 2002-2004, later tot 2006.

Missie IVN 2002

De missie van het IVN als omschreven in dit Beleidsplan 2002+. Dit plan vormde de basis voor een uitgebreid pakket aan activiteiten. De formulering van deze missie is in 2006 iets aangepast. Ga met de muis over de afbeelding.

 

IVN-Doeplan Presentatie

Van het Beleidsplan werd een uitgebreide presentatie gemaakt (door de afdeling Communicatie).
Klik op de afbeelding om deze presentatie te zien.

Communicatie en doelen:
Eén IVN: het IVN is een 'synergetische combinatie van Vereniging en Beroepsorganisatie'.
Het IVN moet zakelijker gaan werken en zichtbaarder worden dan tot nu toe het geval is.

Actiepunten waren onder meer:

  • Eenduidige naamgeving en stijl
  • Efficiëntere organisatie van de beroepsorganisatie
  • Heldere productdefinitie (van NME naar natuur- en milieucommunicatie)
  • Een gezamenlijke productencatalogus (met andere organisaties)
  • Intensievere acquisitie, ook op nieuwe markten
  • Beter vermarkten van gezamenlijke projecten
  • Rondpompen van kennis door de organisatie
  • Betere ledenwerving en ledenbinding in de vereniging
  • Meer teamspirit in de beroepsorganisatie
  • Betere samenwerking tussen IVN-afdelingen en de IVN-districten
  • Verbetering van de synergie tussen de beroeps- en vrijwilligersorganisatie
  • Professionelere communicatiemiddelen

IVN_Organisatie2008

Structuur van de Beroepsorganisatie vanaf 2004

 

De beroepsorganisatie kreeg vanaf augustus 2003 een nieuwe structuur. Er kwamen vier regio's: noord, zuid, midden en west. Per regio gingen de provinciale consulentschappen samenwerken. In elke regio was een directeur belast met het management van de consulentschappen die deel uitmaken van de regio. Per regio was er namens de Vereniging een 'Bestuurscommissie', later 'Raad van Advies' geworden.
In 2003 begon het Projectenbureau met elan en nieuwe stijl. Er werd zoveel mogelijk samengewerkt met de consulentschappen (provinciale projecten en producten) .

 
Op de tabbladen meer informatie over de Splitsing en de consequenties daarvan.
Missie_2006

 

  • Hugo_Splitsing
  • Jurr_Splitsing
  • Arie_EenIVN
  • Samenwerking
  • X-sluit

Adjunct-directeur Hugo Bunte nog eens onder woorden waarom de splitsing van het IVN in een IVN-Vereniging van Vrijwilligers en een IVN-Stichting van Beroepskrachten nodig was.

Interview 2013; 2:18

Hugo vertelt hier over de verbinding tussen de beide rechtspersonen en benadrukt dat door de bindingen die daar tussen bestaan er in de praktijk gewoon sprake is van Eén IVN.

Interview 2013; 1:48

Jurr van Dalen begon als algemeen directeur van het IVN op 1 april 2002. Hij vertelt hier hoe hij het IVN toen aantrof: een 'zoekende organisatie'. De voorgenomen splitsing haperde volgens Jurr, en van het Bestuur kreeg hij opdracht daar snel werk van te maken. Daarover gaat dit fragment.

Interview 2014; 2:56

 

Interview 2013; 2:52

Arie de Koning houdt hier een zeer betrokken betoog over het werk van de Verenigingssecretaris, die de band tussen Stichting en Vereniging mede bewaakt. Zijn carriére bij het IVN:

  • 1992: Prov.Consulent Gelderland
  • 2003: Manager Strategie & Beleid
  • 2010: Verenigingssecretaris
  • 2011: pensioen

Hij werd opgevolgd door Rien Cardol.

Arie de Koning (provinciaal consulent Gelderland, daarna manager Strategie en Beleid) vertelt in dit fragment over de broodnodige samenwerking tussen de provinciale consulenten en hun activiteiten.

Interview 2012; 1:34

Jurr van Dalen trof bij zijn aantreden een organisatie aan waar veel deskundigheid en enthousiasme aanwezig was, maar waar te weinig samenwerking tussen de verschillende gremia bestond. Dit moest veranderen.

Interview 2014; 2:25

Diverse medewerkers over de Splitsing.


Tijdschrift - Mens & Natuur

Het tijdschrift Mens & Natuur verandert met de tijd. In 2005 is er (weer!) een lezersonderzoek gedaan, door Sigrid Kruize, student communicatie Hogeschool Inholland Rotterdam. Enkele gegevens:

Voorzijde MN 2002 2008

Voorzijde Mens&Natuur in 2002 en 2008 .
(Ga met de muis over de afbeelding).

Paul Böhre Michiel de Wit

Eindredacteuren: Paul Böhre ( tot voorjaar 2001) en Michiel de Wit ( tot eind 2008). Ga met de muis over de foto's.

Vanaf de herfst 2008 verschijnt Mens & Natuur in een nieuw jasje. Er is een nieuwe 'toonzetting'. Vanaf dit nummer zijn zowel de eindredactie als de vormgeving uitbesteed aan de natuurbladenmakers van 'Grasduinen'. De vroegere eindredacteur Paul Böhre is daarmee weer een beetje 'terug', hij werkte sinds 2001 bij Grasduinen.

Michiel de Wit werd in 1996 gevraagd om
als vrijwilliger de redactie te versterken.
Toen Paul wegging trad hij in dienst van
het IVN als hoofdredacteur, tot eind 2008.
Paul Böhre kwam in 1981 in dienst als
assistent van de consulent Venel (kamp-
secretaris'). Later werd hij assistent van
eindredacteur Henk van Halm. Paul
leerde mede van hem het vak van journa-
list en hij bekwaamde zich daar steeds
verder in. Later werd hij hoofdredacteur.
In 2001 ging hij naar Grasduinen.

 

Ondersteunende diensten

Het IVN had enkele ondersteunende sectoren.

Kenniscentrum

2001: Het Informatie- en Voorlichtingscentrum NME werd omgezet in het Kenniscentrum IVN. Dit werkte al jaren nauw samen met het informatiecentrum van de ANMEC. Aspecten:

Ledenservice IVN

De beroepsorganisatie gaf een nieuwe impuls aan goede ondersteuning van de eigen leden bij hun NME-werk. Het omvat onder meer een helpdesk ledenservice, die telefonisch en via e-mail bereikbaar is. Doel onder meer is zichtbaar maken waar leden het beste de informatie kunnen halen en brengen.