Organisatie - een forse groei
Huisvesting
Het Landelijk Bureau groeide net als het hele I.V.N. en had meer behoefte aan ruimte. Het bureau verhuisde in deze periode twee maal - binnen Amsterdam.
- april 1971: van Herengracht 540 naar Warmoesstraat 39
- april 1976: van Warmoesstraat 39 naar Plantage Middenlaan 41 (tot 1991)
- Warmoesstraat
- Plantage Middenlaan
- X-sluit
 |
|
Interview 2013; 1:39 |
Piet Steltman vertelt hier hoe directeur Gorter -met pijn in het hart(!/?)- het I.V.N. vroeg om om te zien naar een andere bureaulocatie. Tevens vertelt Piet over de sfeer van die tijd. |
| In dit gebouw had zeer waarschijnlijk de grote dichter Joost van den Vondel in de eerste helft van de 17e eeuw zijn 'kousenwinkeltje' - een handel in zijde. In de zeventiger jaren van de 20e eeuw was de Warmoesstraat een verloederende straat, waar het meest bekende Amsterdamse politiebureau stond - tegenover het I.V.N. kantoor! Begin 21e eeuw is de straat sterk opgeknapt. |
|
Joost van den Vondel (1587-1679) had jarenlang een handel in zijde, genaamd: 'De Rechtvaerdige Trou'. De zijdehandel was wijd verspreid in de 17e eeuw. De Warmoesstraat was een 'deftige straat'. Dit beeld staat op een andere plaats in de Warmoesstraat - over de precieze woonplaats van Vondel verschilden de meningen. Haal de muis over de foto.|
Interview 2013; 1:36 |
Het pand aan de Warmoesstraat was een oud pand, dat zoals veel oude gebouwen erg smal, maar wel lang ('diep') was, met vele hoogteverschillen en kleine trappen. Het was wél gezellig, te meer omdat de I.V.N.-medewerkers heel veel sámen deden. Daarover vertelt Hugo Bunte in dit fragment. Hugo trad in dienst in 1974, eerst als kampsecretaris, maar al snel als financiële man en 'chef de bureau'. Ook de sfeer komt even aan de orde. |
|
In dit fragment vertelt Hugo iets over de inrichting van de nieuwe kantoorruimte en de bezigheden van de verschillende medewerkers. Interview 2013; 2:25 |
Al na enkele jaren bleek de 'Warmoesstraat' ook al weer te klein. Er moest gezocht worden naar een ruimer onderkomen. Korte tijd werd overwogen om naar 's-Graveland te verhuizen, waar op het landgoed 'Schaep en Burgh' Natuurmonumenten was neergestreken en eventueel het Koetshuis betrokken kon worden. Die optie was minder aantrekkelijk. Toen kwam de mogelijkheid om in een van de gebouwen van Artis een grote ruimte te krijgen. Hier werd een 'kantoortuin' gerealiseerd, een voor die tijd uiterst moderne oplossing! Er was tevens een filmzaal die deels ter beschikking van het I.V.N. stond. |
 Ir. Prillevitz overhandigt voorzitter Harry Wals (links) een moderne wandversiering. Harry gaf ook wat terug. Ga met de muis over de afbeelding. |
In het voorjaar van 1976 verhuisden de 15 medewerkers van het Landelijk Bureau naar de Plantage Middenlaan 41. De officiële opening werd op woensdag 7 april verricht door Ir. F. Prillevitz (Hoofd van de Directie Natuurbehoud en Recreatie) namens de staatssecretaris van CRM. Dit geeft aan dat in de loop van de jaren een nauwe samenwerking ontstond met de overheid, met name met het ministerie van CRM, de belangrijkste subsidiegever. |
 |
|
Sinds 2016 is aan de gevel
dit bordje bevestigd.
Alle gasten ontvingen van voorzitter Harry Wals
een Buddleia-struik.
Van treckgetrouwen, en van goude passementen".
Een geweldig koopman was Vondel niet! Zijn
winkel ging uiteindelijk ten onder. Op hoge
leeftijd kreeg hij een baantje bij de 'Bank van Lening'.
Structuur en beleid
Structuur van de Vereniging
1973 - Het bestuur brengt een discussienota uit over de staat en de toekomst van het I.V.N.
Structuurschema uit de discussienota 1973. |
Het I.V.N. groeit flink en -zoals het vaak gaat- ontstaat er behoefte aan bezinning. Wat zijn de doelen en de structuur van de vereniging? Welke zijn de taken van vooral de beroepsorganisatie? Hoe liggen de verbanden tussen de grote groep van vrijwilligers (de natuurgidsen) en de beroepsmensen? Er worden geleidelijk aan meer procedures afgesproken. Opvallend is de Landelijke Raad (LR). Die diende om Bestuur en de afdelingen dichter bijeen te brengen en kon ook beleidsadviezen uitbrengen. In deze LR zaten leden van uit de afdelingen en/of districten. |
Later zouden nog meer van dergelijke 'bezinningsnota's' verschijnen!
1977 - "Met z'n allen op weg!" - Dit Beleidsplan 1978-1982 verschijnt en wordt op de ALV uitvoerig besproken en aangenomen. Het was in feite het eerste, duidelijke lange termijn beleidsplan.
Hierin wordt het hele gebied van de milieuproblematiek in kaart gebracht, de betekenis van natuur- en milieueducatie geschetst, en de plaats omschreven die het I.V.N. in dit veld heeft dan wel zou moeten hebben. Na een uitgebreide analyse van doelstellingen en werkwijzen worden 25 beleidsvoornemens geformuleerd voor de organisatie van het werk, onder meer van het Landelijk Bureau en vooral de uitstraling ervan naar de 'werkers in het land'.
Beleidsplan 1978-19821978 - Op een bijzondere Algemene Leden Vergadering (april) worden belangrijke besluiten genomen inzake de structuur en de werking van de Vereniging, waaronder een Statutenwijziging. Die zijn onder meer nodig door de sterke groei.
- I.V.N. Groei
- Statutenwijziging 1978
- Landelijk Bureau 1978
- X-sluit
| Het I.V.N. groeit in deze periode snel. Hier enkele 'kentallen'. | ||||
| Aantallen | 1968 | 1970 | 1973 | 1977 |
| Medewerkers (in FTE) | 5,5 | 7 | 9 | 16 |
| Georganiseerde cursussen | 9 | 21 | 18 | |
| Opgeleide natuurgidsen (totaal) | 700 | 1000 | 2000 | 3500 |
| Georganiseerde werkkampen | 14 | 16 | 18 | 18 |
| Deelnemers werkkampen | 455 | 567 | 645 | 548 |
| Uitgaande poststukken | 21300 | 26100 | 48300 | |
| Geproduceerde Brochures en Affiches | 170 000 | 218 000 | 550 000 | 425 000 |
| Radio- TV-uitzending met I.V.N. | 3 | 8 | 53 | 71 |
| Vloeroppervlak kantoor LB in m2 | 150 | 300 | 500 | |
| Deze getallen komen uit de 'Nota Taak en Functie Landelijk Bureau' (1978), door de directie opgesteld op verzoek van het Bestuur. Doel was na te gaan in hoeverre het LB overbelast raakte, welke omvang de werkzaamheden hadden genomen en nog zullen hebben en hoe de organisatie kon worden verbeterd. | ||||
Groei van het aantal afdelingen in de zeventiger jaren. |
Conclusie uit de bovengenoemde Nota: Bovendien raakte het I.V.N. steeds meer verbonden met veel andere NME-organisaties, en had voor enkele daarvan een coördinerende rol, zoals de: |
|
Op de grote (speciale) ALV in april 1978 werden de Statuten grondig gewijzigd. Dat had te maken met al eerder geconstateerde tekortkomingen, maar ook met gewijzigde wetgeving richting Verenigingen. Enkele veranderingen:
|
 |
In de 'Nota Taak en Functie van het Landelijk Bureau' (1978) staat een overzicht van het takenpakket van dit Bureau. In 1978 had het Bureau 21 medewerkers, waaronder 13 met een volledige dagtaak, enkele parttimers en enkele vrijwilligers. Eind jaren '70 kwamen er voor de verschillende werkvelden consulenten. |
Financiën
Met de groei van het I.V.N. nam ook de financiele huishouding in omvang (en in last!) toe.
De inkomsten bestonden grotendeels uit subsidies, afkomstig van verschillende geldgevers, waarbij het Ministerie van CRM de grootste was. Het I.V.N. moest echter ongeveer 40 % van de totale kosten zelf verwerven en deed dat grotendeels via de afdeling 'Verkoop'.
De uitgaven betroffen vooral personeels- en bureaukosten, en uitgaven voor 'permanente activiteiten'. De huurkosten van het pand aan de Plantage waren ook niet mis en bedroegen in de tweede helft van de jaren '70 ongeveer 40 000 gulden per jaar, welk bedrag elk jaar met een fors percentage omhoog ging. Dat had te maken met de hoge inflatie in deze jaren.
- Baten en Lasten
- X-sluit
Totaal Baten 1976: 1 274 375 gulden! Als voorbeeld van de financiële huishouding een overzicht van de baten en lasten in 1976. |
Ga met de muis over deze afbeelding om de Personeelslasten van 1978 te zien. |
Inkomsten: Het Ministerie van CRM was verreweg de grootste geldgever. In deze jaren was er een overeenkomst met CRM waarbij 90 % van de personeelskosten, 80 % van de bureaukosten en 70 % van de permanente activiteiten vergoed werden. Er waren echter ook functies die niet in deze overeenkomst waren meegenomen.
Andere, aanvullende, subsidies kwamen van andere organisaties, waarbij NM en ANWB belangrijke bedragen fourneerden.
Het I.V.N. moest echter nog zo'n 40 % van de totale kosten zelf opbrengen. De verkoopafdeling was daarbij zeer belangrijk. Gelukkig waren er gewilde uitgaven als de boeken van de 'Ontdekserie', posters en nog meer.Uitgaven: Personeels- en bureaukosten waren grote posten, net als de kosten voor 'permanente uitgaven'. Daarin was onder meer begrepen: kosten voor drukwerk en overhead van de werkgroep van Schoolbiologen en de Natuurbeschermingswerkkampen.
Als gesubsidieerde instelling mocht het I.V.N. nauwelijks een financiële buffer aanhouden (enkele tienduizenden guldens), hetgeen voor een gezonde bedrijfsvoering heel weinig was.
En wat was het vaak spannend: nogal eens had het I.V.N. een tekort op de balans, maar dan was er dan toch nog wel een subsidiemogelijkheid, en de reddende engel heette veelal 'Natuurmonumenten'!
De 'Aktie Natuur' en het Nationaal Centrum voor NME
De 'Aktie Natuur' had ten doel geld in te zamelen ter ondersteuning van organisaties die het natuurbehoud en de natuur- en milieueducatie in Nederland wilden bevorderen. Het idee voor deze 'Aktie' vloeide voort uit het natuurbeschermingsjaar N70. De actie werd gehouden van september 1973 tot eind april 1974. Het was een project van de Stichting Samenwerkende Dagbladen. De opbrengst was een bedrag van f 3.165.000.
Dit geld werd beheerd door de 'Stichting van Aktie Natuur', en kwam ten goede aan een kleine dertig organisaties en instellingen op het gebied van natuurbehoud en natuurbeschermingseducatie.
Het grootste deel van de opbrengst werd bestemd voor het realiseren van een 'Centrum voor Natuur- en Milieu-educatie'. Dit idee voor zo'n Centrum kwam vanuit het I.V.N. De zorg hiervoor kwam in handen van de speciaal daartoe opgerichte 'Stichting tot Beheer van de Fondsen uit de Aktie Natuur'. Uiteindelijk ging het om een bedrag van f 1.250.000.
Als locatie voor het Nationaal NME-Centrum had men het buitenhuis op het landgoed Clingendael (Den Haag) op het oog. Deze optie bleek echter veel te duur te zijn.
Het geld bestemd voor het Centrum werd vooralsnog opzij gezet en er werd naar een nieuwe oplossing gezocht. Later werd de 'Stichting tot Beheer van de Fondsen uit de Aktie Natuur' omgezet in het 'Van Dijk-Nijkamp Fonds'.
- Onrust rond Aktie Natuur
- Bestemming
- X-sluit
De 'Aktie Natuur' bestond uit een inzamelactie via puzzelwedstrijden gedurende 26 weken, georganiseerd door de Samenwerkende Dagbladen (deze Stichting had 48 leden). Er waren prijzen aan verbonden, waaronder auto's - en dat bleek een steen des aanstoots.
De belangrijkste gegadigden voor de opbrengst waren Natuurmonumenten, WNF en de Waddenvereniging. De achterban van deze organisaties verzetten zich echter tegen de milieuvervuilende prijzen en dan met name de auto's. Onder deze druk trokken de drie organisaties zich terug.
Ook binnen het I.V.N. was er weerstand tegen deelname als (potentieel) beneficient. Met name de WvK maakte veel stampij en maakte dat luidkeels kenbaar op vergaderingen. Maar het Bestuur hield voet bij stuk en uiteindelijk kreeg het I.V.N., via de 'Stichting tot Beheer van de Fondsen uit de Aktie Natuur', een flinke hoeveelheid geld.
|
Het I.V.N. heeft in 1975 een definitieve nota uitgebracht over het realiseren en inrichten van het beoogde Centrum. Het Bestuur had als locatie op het oog het verwaarloosde buitenhuis van het landgoed 'Clingendael', dat eigendom was van de gemeente Den Haag. De gemeente stond voor de keuze het gebouw op te knappen of te vervangen door een nieuw, of het te verkopen. Uiteindelijk was Clingendael voor de initiatiefnemers van het NME-Centrum veel te duur. Het ketste af. Later werd Clingendael het onderdak voor het gelijknamige kennisinstituut, dat aspecten van internationale betrekkingen bestudeert. Het landgoed is overigens vrij toegankelijk. |
 |
Het Centrum voor NME / I.V.N. kreeg van de Aktie Natuur allereerst het toegezegde geld voor de realisering van een 'Nationaal Centrum voor Natuur- en Milieuopvoeding', maar daarnaast ook nog diverse bedragen voor separaat ingediende, veel kleinere projecten. Hiernaast allereerst het grote bedrag, en ga over de afbeelding, een voorbeeld van een kleiner bedrag. Saillant detail van dit laatste: de WvK ageerde tegen deelname van het I.V.N. aan de Aktie, maar kreeg wel de beschikking over extra materialen! Nog een saillant detail: de secretaris van de Stichting Aktie Natuur is tevens in deze tijd de voorzitter van het I.V.N. |