Natuurbeschermingswerkkampen
| Het organiseren van werkkampen in natuurgebieden voor jongeren is van het begin af aan één van de kernactiviteiten van het I.V.N. geweest. Het was een geweldige mogelijkheid om deze groep in direct contact te brengen met natuur en natuurbescherming. Aanjager was ook hier Jaap van Dijk. De kampen zijn tientallen jaren een groot succes geweest. |
 Jaap fotografeert in een van de eerste Wiedenkampen. |
 |
In 2011 bracht 'Woeste Land', de jongerengroep van het IVN en opvolger van de WVK, dit boek uit ter gelegenheid van '50 jaar werken in de natuur'. De redactie werd gevoerd door mensen die jarenlang bij de kampen betrokken zijn geweest. Anno 2014 nog steeds verkrijgbaar bij het IVN. |
De eerste kampen
1961 - Er kwamen voorstellen om natuurbeschermingswerkkampen te organiseren.
1962 - De organisatie en uitvoering van deze kampen werd nu daadwerkelijk ter hand genomen. Doelgroep: jongeren van 15-25 jaar. Doelen:
- Door praktisch bezig zijn in natuurgebieden het opdoen van vaardigheden en kennis rond de natuur, van het beheer en de betrokken problematieken
- Helpen bij het beheer dat door de betrokken instanties wordt gedaan. Daardoor worden ook de kosten voor het beheer verminderd.
- Later kwamen daar andere doelen bij, zoals het opdoen van sociale ervaringen, het leren leiding geven en het sluiten van vriendschappen - soms voor het leven!
In het toen veel beluisterde VARA-radioprogramma 'Weer of geen weer' vertelde presentator Bert Garthoff over de kampen. Er was plaats voor 125 deelnemers, en er meldden zich er 450, waarvan 250 als reactie op het radioprogramma.
- Verslag NM 1961
- Eerste kampen
- Folder en oude bus
- Enkele Filmfragmenten
- Gerard Koops
- X-sluit
Jongeren van het I.V.N. in actie in het natuurmonument |
Uit het Jaarverslag 1961 van Natuurmonumenten (publicatie maart 1962): "Het doet ons genoegen dat het werk van het Instituut voor Natuurbeschermingseducatie zich gunstig ontwikkelt. Een nieuw initiatief van dit Instituut wordt gevormd door het organiseren van twee natuurbeschermingswerkkampen op onze terreinen, die in de komende zomer zullen worden gehouden en waaraan jongeren van 15 tot 25 jaar zullen deelnemen. Naast practisch werk in de terreinen zullen voor hen inleidingen worden gehouden over verschillende onderwerpen op natuurbeschermingsgebied. Ons Dagelijks Bestuur besloot elk van beide kampen met een subsidie van f 500,- te steunen." |
Ga met de muis over de foto! Twee beelden uit de eerste kampen: |
De eerste drie kampen werden georganiseerd in Wanneperveen (Noord-West Overijssel), Kampina (Boxtel) en De Borkeld (Markelo), dankzij de inspanningen en leiding van Jitske Wedman (de eerste kampsecretaris) en Jaap van Dijk. Als kooksters werden enkele toen bekende 'NIVON-tantes' bereid gevonden. Ook de moeder van Jitske, 'Mem' Wedman, was al actief. Zíj zou vele jarenlang belangrijk zijn in het kampleven. Globale dagindeling van de kampen:
Deze eerste kampen waren een groot succes. In de jaren erna volgden er steeds meer! |
|
 |
Van de eerste kampen zijn zeer weinig filmfragmenten bewaard gebleven. De video hiernaast toont er enkele, die nog op smalspoorfilm zijn gemaakt, zonder geluidsspoor. |
|
Interview 2015; 2:29
Foto's onder: via Gerard Koops. |
Gerard Koops (1945) was deelnemer in de eerste kampen, van 1962 t/m 1965. Zijn eerste kamp was dat in Kampina. Hij reageerde op het radioprogramma 'Weer of geen weer' waarin de kampen genoemd werden. Hij 'schreef in en werd aangenomen'! In dit fragment vertelt Gerard iets over dit kamp, waarvan Jaap van Dijk leider was. Gerard is later actief gebleven binnen het I.V.N., als natuurgids, als mede-opleider natuurgidsen, en als bestuurslid van de afdeling (Apeldoorn) en provincie (Gelderland). |
 |
Links: Gerard Koops in 1962 in het kamp Kampina, waar onder andere met de bijl gewerkt werd. Rechts: in dit kamp kwam ook NM-directeur Hans Gorter kijken wat die jongelui op 'zijn' terrein uitvoerden. Hij werkte echter ook een tijd mee! (midden). Je kunt aan de broeken van de deelnemers zien dat je niet moet gaan zitten in nat terrein! |
 |
De kampbus werd gebruikt om materialen naar en van de kampen te
transporteren, en om maaltijden annex koffie/thee naar het
werkterrein te brengen. Het was een écht oude bus, waarvan op
gegeven moment de bodem uit viel. Tijd voor een andere bus!
Groei naar zelfstandigheid - de WVK ontstaat
| In de eerste kampen werden al deelnemers geselecteerd die in aanmerking konden komen als toekomstige kampleiders. Elk kamp had een eigen KampCommissie (KC), die in overleg met de kampsecretaris, het kamp voorbereidde en begeleidde. |  |
In de erop volgende jaren nam het aantal kampen snel toe. De belangrijkste ontwikkelingen:
- Het jaarlijks aantal zomerkampen groeide naar 14
- Het I.V.N. moest meer eigen kampmaterialen aanschaffen, zoals kooksets en meerpersoons tenten
- De leden van de kampcommissies (KC) vormden tezamen het kader (Werkgroep van Kampstafleden, WVK) en moesten later ook zorgdragen voor het koken
- Er kwamen ook specifieke kaderkampen
- Er kwam promotiemateriaal: een film ('Om het laatste groen'), diaseries en folders
- In de loop van de jaren kwam er meer aandacht voor educatie: minder lezingen over natuurbescherming, maar meer discussies in kleine groepjes
- Kampen werden na afloop grondiger geëvalueerd
- Er ontstond vraag naar kampen voor ouderen (18-30 jaar) en men wilde minder werken, maar meer educatie
- Een enkel kamp kreeg een internationaal tintje door deelname van buitenlandse gasten
1969 - In het voorjaar woedden er binnen de groep van kampstafleden discussies over aanpak en doelstellingen. Er kwamen werk-, advies- en stuurgroepen. Dit paste geheel in deze tijd: meedenken, inspraak en democratisering!
1970 - In januari werd de Werkgroep van Kampstafleden (WVK) geformeerd, die de belangen van de kampstafleden gaat behartigen en sturing geeft aan het kampenwerk. De WVK heeft een vertegenwoordiging in het I.V.N.-bestuur.